Byliśmy / Once We Were

Katalog towarzyszący wystawie Bylismy / Once We Were

Ladner

Ireneusz Socha. Instalacja muzyczna Ladner

Strona w serwisie Dembitzer Music poświęcona utworowi Ladner:

KINGA BIELEC /MAREK CHLANDA / ULRIKE GROSSARTH / ASSAF GRUBER / STEFANIA GURDOWA / TADEUSZ KANTOR / WILLIAM KENTRIDGE/ WILHELM SASNAL / IRENEUSZ SOCHA / WIOLA SOWA & DOROTA KRAKOWSKA / WOJCIECH WILCZYK

kuratorki: Dorota Krakowska, Anna Bujnowska
oprawa graficzna: Magdalena Burdzyńska

otwarcie: wtorek 10.06.2014
godz. 19:00 Muzeum Okręgowe w Tarnowie, Rynek 20-21
godz. 20:00 Biuro Wystaw Artystycznych w Tarnowie, ul. Słowackiego 1

Kuratorki i artyści oprowadzają po wystawie „Byliśmy”

Oprowadzanie po wystawie „Byliśmy”

Sobota 2.08 g. 12:00, rozpoczęcie w Muzeum Okręgowym, Rynek 20-21, wstęp wolny

Oprowadza kuratorka Anna Bujnowska i artystka Kinga Bielec

wstęp wolny

Niedziela 24.08 g. 15:00, rozpoczęcie w BWA, ul. Słowackiego 1, wstęp wolny

Oprowadza kuratorka Dorota Krakowska i artysta Marek Chlanda

wstęp wolny

otwarcie poprzedzi:

godz. 12:00 konferencja prasowa z udziałem artystów i kuratorek, Biuro Wystaw Artystycznych w Tarnowie, ul. Słowackiego 1

godz. 17:00 wykład Andy Rottenberg „Artysta i wojna”, Ratusz, Rynek

Miejsca wystawy:

Biuro Wystaw Artystycznych w Tarnowie Słowackiego 1

muzeum

Muzeum Okregowe w Tarnowie Rynek 20-21

wystawa czynna:

wtorek-czwartek 11:00-18:00

piątek-niedziela 12:00-19:00

wstęp wolny

Wystawa Byliśmy łącząca prace współczesnych artystów i materiały historyczne poświęcona jest żydowskim mieszkańcom przedwojennego Tarnowa i okolicznych miasteczek. Ekspozycja znajduje się w siedzibie BWA - neogotyckim Pałacyku Strzeleckim otoczonym starym parkiem oraz w opustoszałej przed remontem, XVI w. kamienicy Muzeum Okręgowego na Rynku.

Niektóre realizacje oparte są na lokalnych archiwaliach - fotografiach, nagraniach i powstały specjalnie na wystawę, inne mają charakter bardziej uniwersalny. Wszystkie, na różne sposoby i przez rożne media, próbują odnaleźć miejsca, relacje i przede wszystkim ludzi, którzy byli integralną częścią tego miasta i świata sprzed wojny. Tworzą się tu historie fikcyjne, półprawdziwe, przypominane są te autentyczne. Kiedyś byliśmy tu razem.

W pokojach muzeum zainstalowali się m.in: Marek Chlanda, który na podstawie znalezionego zdjęcia legitymacyjnego Chaji German z 1941 r. w całej serii prac stworzył własną opowieść o tej młodej żydowskiej kobiecie. Tarnowianin Wilhelm Sasnal, nawiązując do przedwojennej fotografii z panoramą miasta, w kilkumetrowym, futurystycznym komiksie opowiadającym o codziennym życiu fikcyjnej tarnowskiej rodziny żydowskiej w latach 1927–2028 przedstawił alternatywną wizję wspólnej historii i przyszłości. Ireneusz Socha sięgnął do nagrań rozmów, które przeprowadził w latach 90. z Abrahamem Ladnerem, i skomponował instalację dźwiękową o tym „ostatnim tarnowskim Żydzie”. W pokoju ozdobionym XVI-wieczną polichromią przedstawiającą kobierzec z ornamentalnym deseniem pokazujemy pracę Ulrike Grossarth – płaszcz uszyty z materiału wyprodukowanego w oparciu o wzory i ornamenty przedwojennych żydowskich tkanin z fabryk tekstylnych we wschodniej Polsce. Te instalacje uzupełnione są dokumentami filmowymi i fotograficznymi, wśród których szczególne miejsce zajmuje galeria portretów kilkudziesięciu Żydów pochodzących z tych terenów.

W części wystawy zlokalizowanej w BWA znajduje się Umarła klasa Tadeusza Kantora - obiekt ze słynnego przedstawienia pod tym samym tytułem, który ma swoje źródło właśnie w Tarnowie przełomu lat 20. i 30., kiedy autor wraz z żydowskimi kolegami uczęszczał tu do liceum i mieszkał niedaleko Parku Strzeleckiego, w którym mieści się galeria.

Lokalny wymiar i intymny charakter wszystkich pokazywanych na wystawie prac, dopełnia dzieło wybitnego południowoafrykańskiego artysty Williama Kentridge’a pt. Oddychać, Rozpuszczać się, Powracać,prezentowane w głównej sali BWA. Jest to animowany tryptyk filmowy o uniwersalnej wymowie, dotyczący kondycji człowieka obciążonego przeszłością i zniewolonego przez mechanizmy systemów polityczno-społecznych.
(ze wstępu Anny Bujnowskiej)

Ekspozycji towarzyszy dwujęzyczne wydawnictwo z tekstami: Adama Bartosza, Havivy Pedayi, Andy Rottenberg, Marty Kufel, Grzegorza Niziołka, Agnieszki Sabor oraz autorskimi wypowiedziami artystów. Pod redakcją Anny Bujnowskiej, projekt graficzny – Magdalena Burdzyńska

bylismy

Tarnow

Widok z wieży tarnowskiego ratusza na dzielnicę żydowską, 1913
Kolekcja Marka Tomaszewskiego, Tarnów

Kinga Bielec

Kinga Bielec, Album rodzinny, 2009

Assaf gruber

Assaf Gruber, Samson, 2007

Umarła Klasa

Tadeusz Kantor, Dzieci w ławkach z Umarłej klasy, 1989
Fot.: Jacek Kubiena

Byliśmy

Fragment ekspozycji z wystawy pt. Byliśmy. Fot. Marek Gardulski

Zapomniane archiwum

Tarnowian przechodzących przez Rynek na pewno zainteresuje stojące w podcieniach stare biurko. Nie stoi ono tu przypadkiem, jego szuflady zawierają kopie niezwykłych dokumentów, które na co dzień kryją tarnowskie archiwa. Jest to szczególna forma ekspozycji, którą można by nazwać „samoobsługową” bowiem każdy przechodzień może usiąść za biurkiem, sięgnąć do szuflad i wyciągnąć plik dokumentów, które opowiadają o dziejach tarnowskich Żydów i ich chrześcijańskich sąsiadów. Wśród nich są między innymi przedwojenne świadectwa szkolne, spisy żydowskich sklepów, przedsiębiorstw, zakładów usługowych, itp. Najbardziej tragiczną treść zawierają dokumenty z czasów okupacji: przepustki dla zamkniętych w getcie Żydów, listy osób wyznaczanych do przymusowych prac, Kenkarty, wykazy osób zamordowanych przez gestapo, wykaz sprzętów zabranych z mieszań żydowskich.

Podobny pakiet dokumentów można będzie znaleźć w walizce leżącej w Parku Strzeleckim przed pałacykiem Biura Wystaw Artystycznych, w którym mieści się część wystawy o historii tarnowskich Żydów zatytułowanej „Byliśmy”. Leżąca na trawniku walizka symbolizuje los Żydów wywożonych z tarnowskiego getta do obozów pracy i do obozu zagłady w Bełżcu. Udrękę Żydów, którzy oczekiwali w wielogodzinnych kolejkach na odpowiedni stempel w dokumentach przedłużający ich życie w getcie symbolizuje stojące przed Muzeum (Rynek 21) biurko. Tutaj bowiem mieści się pierwsza część wystawy „Byliśmy”.

Zapraszamy przechodniów do samodzielnego przeglądania dokumentów, poznania historii i skomentowania naszego pomysłu. Chcemy wspólnie zastanowić się nad nieobecność Żydów w Tarnowie i pustce, która po nich pozostała.

Zapomniane archiwum będzie dostępne w dniach 16-24 sierpnia 2014 roku w Biurze Wystaw Artystycznych w Tarnowie, ul. Słowackiego 1 i w Muzeum Okręgowym w Tarnowie, ul. Rynek 21 w godzinach otwarcia wystawy „Byliśmy”.

Autorkami projektu są Katarzyna Górowska / BWA w Tarnowie, Kamila Jasiak i Natalia Gancarz / Muzeum Okręgowe w Tarnowie

Dokumenty użyte w projekcie pochodzą z Archiwum Muzeum Okręgowego w Tarnowie, Dział Historii oraz z Archiwum Narodowego w Krakowie – Oddział w Tarnowie

Facebook: https://www.facebook.com/events/1444669782447054/

Wystawa jest realizowana w ramach projektu „Czego oczy nie widzą, tego sercu nie żal. Cykl wystaw sztuki współczesnej artystów międzynarodowych odnoszący się do dziedzictwa kultury Małopolski”. Projekt współfinansowany przez Unię Europejską ze środków Europejskiego Funduszu Rozwoju Regionalnego i Budżetu Państwa w ramach Małopolskiego Regionalnego Programu Operacyjnego na lata 2007-2013 oraz Miasto Tarnów.

logotypy

Organizator:

Biuro Wystaw Artystycznych w Tarnowie

Współpraca:

Muzeum Okręgowe w Tarnowie

Instytucja Kultury Województwa Małopolskiego